praca magisterska, ASP Kraków
Aneta Wiktor
pod kierunkiem prof. Jadwigi Wyszyńskiej
Streszczenie:
Malowidła olejne autorstwa Hamiltona były przedmiotem mojej pracy dyplomowej na Wydziale Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie wykonanej pod kierunkiem prof. Jadwigi Wyszyńskiej w roku akad. 2002/2003. Początki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie sięgają 1818 roku, kiedy pod tą nazwą utworzono szkołą malarską przy Wydziale Filozoficzno-Litcrackim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wśród pierwszych zakupionych dla Akademii prac odnajdujemy malowany w technice olejnej na papierze czerpanym tzw. Atlas roślin i zwierząt domniemanego autorstwa Ilamiltona. W archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego znajduje się dokument potwierdzający dokonanie tego zakupu przez prof. Józefa Peszkę w 1820 roku. Niestety profesor nie odnotował nazwiska ich twórcy, a dzieła nie posiadają sygnatury, stąd poszukiwania mające na celu ustalenie autorstwa malowideł. Pod uwagę brani byli dwaj malarze, synowie Jacoba dc Hamiltona: Philipp Ferdinand de Hamilton (1664-1750) oraz Johann Georg dc Hamilton (1672-1737), obaj urodzeni w Brukseli. Malowidła przedstawiają kwiaty oraz zwierzęta grupowane według gatunków, w układzie szeregowym, po kilka na jednej planszy. Z zakupionych wówczas 30 malowideł do dziś w zbiorach galerii przetrwało tylko 16. Malowidła wykonane są w technice olejnej, bezpośrednio na papierze, bez warstwy zaprawy.Podobrazie każdej z plansz składa się z trzech lub czterech kart papieru czerpanego o wymiarach 35-21 cm. Na środku każdej pierwszej od odwrocia karty odnajdujemy znak wodny. Analizując stylistykę przedstawień można porównać je z dziełami twórców, pozostających pod wpływem malarstwa Johanna Rudolfa Bysa. Mógł to być zatem Philipp Ferdinand de Hamilton. W bibliotece uniwersyteckiej w Wurzburgu możemy odnaleźć identyczne w niektórych ujęciach przedstawienia zwierząt, autorstwa Bysa. Oglądając je odnosi się wrażenie, że obaj artyści korzystali z tych samych wzorów. Malowidła z akademickiej galerii nic są dobrze zachowane. Kondycja każdej z plansz jest odmienna, założeniem prowadzonych przy nich prac było zabezpieczenie ich przed dalszą, postępującą destrukcją oraz przygotowanie zbioru do ekspozycji. Pełnej konserwacji technicznej i estetycznej poddano 4 z plansz, pozostałe powinny zostać objątc pracami w jak najbliższym czasie. Równocześnie prowadzone były badania nad historią, stylistyką oraz technologią malowideł. Mając na uwadze walory artystyczne oraz dokumentalną wartość obiektów, zaproponowano przygotowanie projektu stosownej oprawy teki ułatwiającej przechowywanie oraz eksponowanie zbioru. Tzw. Atlas roślin i zwierząt Hamiltona jest niezwykłym przykładem dzieła sztuki, współistniejącego z miejscem jego użytkowania. Towarzyszy Akademii od zarania jej dziejów i dzieli z nią swe losy. Jest cennym dokumentem integralnie związanym z historią uczelni a zarazem wartościowym eksponatem współtworzącym jej Galerię.
- prof. Józef Peszka współzałożyciel Szkoły Malarskiej przy UJ w Krakowie.
- prof. Józef Brodowski współzaiożyciel Szkoły Malarskiej przy UJ w Krakowie.
- Hollbein Jane Seymour kopia, zbiory Galerii ASP w Krakowie.
- Jacek Malczewski, autoportret, zbiory Galerii ASP w Krakowie.
- Zbigniew Pronaszko, autopotret, zbiory Galerii ASP w Krakowie.
- Czesław Rzepiński. Autoportret, zbiory Galerii ASP w Krakowie.
- Hamilton, Cztery tulipany, zbiory Galerii ASP w Krakowie, fot. J. Rutkowski.
- Hamilton, Zwierzęta leśne, zbiory Galerii ASP w Krakowie, fot. J. Rutkowski.
- Hamilton, Papugi, zbiory Galerii ASP w Krakowie, fot. J. Rutkowski.
- Hamilton, Papugi, detal przedstawiający rysunek autorski, zbiory Galerii ASP w Krakowie, fot. Rutkowski.
- Hamilton, Trzy tulipany, detal przedstawiający znak wodny o formie kartusza umieszczony w środkowej karcie podobrazia malowidła, zbiory Galerii ASP w Krakowie, fot. J. Rulkowski. Zdjęcia autoportretów rektorów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie udostępnione dzięki uprzejmości pani Joanny Grabowskiej, archiwum ASP.
